Home
SözlükAtomic Swap (Atomik Takas)
Atomic Swap (Atomik Takas)
Borsa veya herhangi bir aracı kullanmadan, muhataplar arasında kripto para transferi yapılmasıdır.
Atomic Swap Nedir?
Kripto para alım satım işlemlerinde genellikle
merkezi borsalar tercih edilir. Muhatapların işlem yapma konusunda güvenecekleri bir borsa bulması gerektiği için bazı dezavantajlar ortaya çıkar. Borsalar, yüksek işlem talebiyle karşılaştığında kesinti yaşayabilir ve çoğunlukla devlet gözetimine tabidir.
Diğer taraftan atomik takas,
merkeziyetsiz borsalar için özel olarak tasarlanmış
akıllı sözleşmeler sayesinde
iki kullanıcı arasında doğrudan cüzdandan cüzdana aktarım olanağı tanır.
Atomik takas, Uniswap gibi merkezi likidite havuzlarına dayanan merkeziyetsiz
Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) borsalarında işlem yapmaya kıyasla daha merkeziyetsiz bir alternatif sunar. En popüler atomik takas destekli merkeziyetsiz borsalardan (DEX) olan
AtomicDEX, kripto takas işlemlerinde eşler arası
emir defteri sistemi içerir.
Atomik takaslarda, hash
timelock contracts (HTLC) adı verilen yöntem uygulanır. HTLC sisteminde; para yatıran kişinin, yatırılan parayı kilitlemesini ve kilidi açmasını sağlayan bir "hashlock (hash kilidi)" bulunur. Beklenen süre içinde işlem tamamlanmazsa fonların otomatik olarak mevduat sahibine iade edildiği "timelock (zaman kilidi)" mevcuttur.
Tasarımları gereği atomik takaslarda, işlem gerçekleştiğinde muhataplar hedeflenen fonlarını alır. İşlem başarısız olduğunda ise transfer gerçekleşmez ve emri verenin ödediği sembolik işlem ücreti dışında her iki taraf da başlangıç fonlarına kavuşur. Atom takaslar, dijital varlık ticaretini olabildiğince güvenli hale getirmeyi amaçlar.
Örnek bir senaryo oluşturmak gerekirse, muhataplardan A, bir HTLC adresi oluşturur ve kripto para birimini yatırır. Bu esnada kodun hash çıktısı kullanılarak şifre meydana getirilir. A, hash verisini B'ye gönderir. Akabinde B, hash verisi üzerinden bir adres oluşturur. B, oluşan adrese kripto para birimini yatırır. A, hash verisi oluşturmak için kullanılan şifreye sahip olduğu için, B tarafından yatırılan paralara erişmesi mümkündür.
Akıllı sözleşme bu noktada, A tarafından yatırılan paralara erişmeyi mümkün kılacak mevcut şifreyi B'ye gönderir. Önceden belirtilen süre içinde sözleşme imzalanmazsa, her iki mevduat da sahiplerine otomatik biçimde iade edilir.
Atomic swap, farklı
blockchain ağlarının yerel kripto para birimlerini zincir üzeri alım satımda kullanma olanağı sunar. Atomic swap protokolden bağımsız çalışır. Yani, sarılı (wrapped) token veya merkezi borsa güvenliğine bel bağlamak zorunda kalmadan Bitcoin gibi varlıkları Ethereum ile takas etmek mümkündür. Zincir dışında gerçekleşen atomik takas, önemli ölçüde yüksek
işlem hızları sunar, ancak henüz tam olarak işlevsel hale gelmemiştir.